Effectief handelen bij faillissement: 3 juridische perspectieven voor bestuurders, verhuurders, werkgevers en werknemers
Een faillissement heeft vaak grote consequenties voor alle betrokkenen. Alle reden om u goed te informeren over de regels die voor u van toepassing zijn en tijdig de juiste maatregelen te treffen. Onze advocaten geven u advies om risico’s te beperken en mogelijkheden te benutten bij (dreigend) faillissement. Dat doen we in drie blogs, vanuit drie verschillende perspectieven. Dit eerste blog kijkt vanuit het ondernemingsrecht en richt zich op bestuurders. Het tweede blog belicht de positie van werkgevers en werknemers vanuit het arbeidsrecht. En het derde blog kijkt vanuit het vastgoedrecht en richt zich op verhuurders.
Deel 1 Bestuurdersaansprakelijkheid bij faillissement: waar u op moet letten
Als bestuurder van een rechtspersoon bent u in beginsel niet aansprakelijk voor de schulden van de onderneming. Echter, bij (dreigend) faillissement, kan het anders zijn. Een faillissement brengt namelijk niet alleen financiële schade voor het bedrijf met zich mee, maar kan ook juridische gevolgen hebben voor betrokken bestuurders. In dit blog – het eerste deel van ons drieluik over faillissement – leggen wij uit waar bestuurders op moeten letten om zorgvuldig te handelen en aansprakelijkheidsrisico’s te beperken.
Voer een correcte en inzichtelijke administratie
Als bestuurder bent u wettelijk verplicht om een volledige en actuele administratie te voeren en jaarlijks een jaarrekening op te stellen en te publiceren. In faillissementssituaties beoordeelt de curator de administratie om te bepalen of sprake is van onbehoorlijk bestuur. Is de administratie niet op orde? Dan loopt u het risico om persoonlijk aansprakelijk te worden gesteld voor het tekort in het faillissement. (Dit is het totale bedrag aan schulden van de failliete rechtspersoon plus de kosten van het faillissement, minus de opbrengsten die na het faillissement in de boedel zijn gevloeid.)
Een correcte administratie is een belangrijk middel om aan te tonen dat u uw bestuurstaken zorgvuldig heeft uitgevoerd. Zo voorkomt u mogelijk ernstige juridische gevolgen.
Wees voorzichtig met transacties vlak voor het faillissement
De transacties in de periode voorafgaand aan een faillissement worden extra kritisch beoordeeld door de curator. Het is niet toegestaan om één of meerdere schuldeisers te bevoordelen boven de gezamenlijke schuldeisers. Voorbeelden van zulke transacties zijn het betalen van een bevriende leverancier, het verkopen van activa onder de marktprijs en het onttrekken van privégelden aan de zakelijke rekening.
De curator heeft de mogelijkheid dergelijke transacties terug te draaien. Bijvoorbeeld via een zogenoemde ‘actio pauliana’: de wettelijke mogelijkheid van een schuldeiser om een benadelende rechtshandeling te vernietigen. Hij kan ook een beroep doen op selectieve betaling. Hierbij wordt een schuldeiser met voorrang betaald boven andere schuldeisers. Ook in dit soort situaties kan een bestuurder persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Handel daarom altijd zorgvuldig en in het belang van alle schuldeisers.
Ga geen nieuwe verplichtingen aan die de onderneming niet kan nakomen
Wanneer u nieuwe verplichtingen aangaat terwijl u weet – of had moeten weten – dat de onderneming deze niet kan nakomen, handelt u onbehoorlijk. In de praktijk betekent dit dat een bestuurder vóór het sluiten van nieuwe contracten, het doen van bestellingen of het aangaan van leningen altijd een zorgvuldige inschatting moet maken van de financiële positie van de onderneming. Denk hierbij aan de liquiditeitspositie, het bedrag aan openstaande schulden, toekomstige betalingsverplichtingen en verwachte inkomsten. Als daaruit volgt dat het onzeker is of de onderneming aan de verplichtingen kan voldoen, is voorzichtigheid geboden.
Gaat u bewust verplichtingen aan die niet nagekomen kunnen worden en wist u dat de onderneming geen verhaal zou bieden voor de schade die daaruit ontstaat? Dan kunt u hiervoor persoonlijk aansprakelijk gesteld worden in faillissement.
Werk volledig mee met de curator bij de afwikkeling van het faillissement
Na faillietverklaring bent u als bestuurder verplicht alle informatie te verstrekken die de curator nodig heeft voor de afwikkeling van de boedel. Dat geldt niet alleen voor informatie die de curator opvraagt, maar ook voor gegevens die u uit eigen beweging moet melden. Denk hierbij aan vermogen in het buitenland, openstaande vorderingen en inkomsten die niet in de administratie zijn vermeld.
Werkt een bestuurder hier onvoldoende aan mee, dan kan hij persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. In ernstige gevallen kan het zelfs leiden tot gijzeling, met als doel de bestuurder te dwingen alsnog mee te werken aan de afwikkeling van het faillissement. Gijzeling houdt in dat die persoon in verzekerde bewaring wordt gesteld omdat hij zijn wettelijke verplichtingen in verband met het faillissement niet nakomt of wanneer er gegronde vrees bestaat dat hij die niet zal nakomen.
Informatie of advies
Dreigt een faillissement en wilt u advies over uw positie als bestuurder? Wij denken graag met u mee. Neem contact op met Nathalie Aalbers via Nathalie.aalbers@bosselaar.nl of +31 30 234 72 .98
Meer lezen over faillissement
Lees binnenkort ook over de arbeidsrechtelijke of vastgoedrechtelijke aspecten van faillissement in deel 2 en deel 3 van ons drieluik.
(Foto: Tim Mossholder, via Unsplash)
